Czym są egzosomy?
Egzosomy to zewnątrzkomórkowe nanopęcherzyki, które powstają w komórkach naszego organizmu (w szczególności w komórkach macierzystych). Egzosomy pełnią kluczową rolę w komunikacji pomiędzy różnorodnymi komórkami – są nośnikiem chemicznych i biologicznych sygnałów sterujących. Każdy pęcherzyk zawiera w sobie czynniki wzrostu, proteiny, lipidy, łańcuchy RNA, miRNA i mRNA i inne substancje, które – po dotarciu przez nanopęcherzyk do komórki „odbiorczej” – będą dla niej sygnałem do rozpoczęcia odpowiednich procesów. W szczególności: egzosomy kierują reakcją organizmu na stany zapalne i urazy oraz sterują procesami regeneracji i gojenia.
Egzosomy są wielokrotnie mniejsze od komórek, stąd ich zdolność do przemieszczania się i penetracji jest zdecydowanie większa.
Jednocześnie, egzosomy NIE zawierają kompletnego komórkowego DNA, nie mają zdolności replikacji, nie sa także aktywne metabolicznie. Dzięki temu – zabiegi z wykorzystaniem egzosomów są wyjątkowo bezpieczne.
Egzosomy zostały odkryte w roku 1983, lecz dopiero od kilku lat zaczynamy rozumieć jaką rolę pełnią one w organizmie. Trwają intensywne badania dotyczące możliwości wykorzystania egzosomów na przykład we wczesnej diagnostyce nowotworów, czy też w leczeniu wielu chorób. Jednak najwięcej prac koncentruje się w obszarze szeroko rozumianej medycyny regeneracyjnej, gdy egzosomy traktowane są przez nasze komórki jako sygnał do rozpoczęcia procesów naprawy i regeneracji.
Na czym polega przygotowanie preparatu z egzosomami?
W warunkach naturalnych egzosomy mogą być tworzone przez wszystkie komórki organizmu. W warunkach sztucznych, do ich wykreowania używane są ludzkie komórki macierzyste, namnażane w warunkach sztucznej hodowli komórkowej. Obecnie funkcjonuje równolegle wiele technologii, opartych o komórki macierzyste pozyskiwane na przykład z tkanki tłuszczowej osób dorosłych, ze szpiku kostnego, z krwi lub z tzw. galarety Whartona, będącej częścią łożyska i pępowiny. Brak danych przesądzających o tym, czy źródło pozyskania egzosomów ma istotny wpływ na skuteczność ich działania.
Bardzo skomplikowane są technologie oddzielania egzosomów od komórek macierzystych. Zasadniczo stosuje sie jedną z dwóch metod: wielokrotne ultrawirowanie (podczas którego separowane są kolejne „frakcje” preparatu) oraz filtrowanie, za pomoca specyficznych „sit”, przepuszczających jedynie cząstki rozmiarów zgodnych z wymiarami egzosomów.
Niezwykle ważne jest, aby w końcowym preparacie nie były zawarte jakiekolwiek żywe komórki (mają one potencjalną zdolność do namnażania się, a to byłoby niepożądane). Dlatego wszelkie struktury „większe niż” są w procesie selekcji zatrzymywane – jak już wspomniano pęcherzyki egzosomów sa wielokrotnie mniejsze od wymiarów komórki. Z drugiej strony, istotne jest, aby nie zniszczyć struktury egzosomów – nie naruszyć w żaden sposób ich zewnętrznej ścianki jako nanopęcherzyka.
Końcowa postać preparatu leczniczego opartego o egzosomy ma zazwyczaj formę liofilizatu. Taki preparat może być bez jakiejkolwiek szkody dla swojej jakości bardzo długo przechowywany (potrzebne jest jedynie przechowywanie w warunkach obniżonej temperatury). Przed aplikacją preparat rozcieńcza się solą fizjologiczną. Musi być on wtedy w całości i szybko wykorzystany.
Drugą spotykaną formą jest gotowy do aplikacji roztwór egzosomów, przygotowany w warunkach fabrycznego laboratorium, przy pełnej kontroli jakości procesu produkcji.
W jakich obszarach egzosomy są stosowane?
Można powiedzieć, że w medycynie regeneracyjnej egzosomy pojawiają się wszędzie tam, gdzie znalazły zastosowanie komórki macierzyste, a więc wszędzie tam, gdzie zależy nam na wywołaniu procesów intensywnej odbudowy i regeneracji. Główne obszary wdrożeń tej niezwykle innowacyjnej technologii dotyczą detekcji i leczenia nowotworów, ortopedii (szczególnie regeneracji stawów), leczenia zaburzeń funkcji seksualnych, leczenia schorzeń reumatoidalnych czy szeroko rozumianego anty-ageing.
Egzosomy w leczeniu łysienia
Jednym z pierwszych pozytywnie przetestowanych produktów opartych o egzosomy jest preparat, który jest stosowany w ramach leczenia nadmiernego wypadania włosów, w szczególności (choć nie wyłącznie – są niezwykle pozytywne doniesienia dotyczące łysienia plackowatego) łysienia androgenowego.
Podane w ramach zabiegu egzosomy zawierają między innymi czynniki wzrostu:
- MIP-1, który jest tak zwanym „rekruterem” komórek jednojądrowych – działa intensywnie w miejscach wymagających regeneracji tkanki
- VEGF, czynnik wzrostu promujący powstawania nowych naczyń krwionośnych (angiogeneza)
- SCF, stymulator wzrostu melanocytów (komórek pigmentowych) i komórek macierzystych zapewniających wzrost włosa i prawidłowe funkcjonowanie mieszka włosowego
- FGF, Czynnik wzrostu fibroblastów (komórek odpowiedzialnych za produkcję elastyny i kolagenu, niezbędnych białek podporowych, które decydują o jędrności, gęstości i elastyczności skóry), wspomagający procesy gojenia i rozwoju tkanek
- TGFβ3 – podtyp transformującego czynnika wzrostu, stymulujący proces zamiany prozapalnych limfocytów T, w typ przeciwzapalny.
Podanie egzosomów w skórę głowy objętą procesem degeneracji funkcjonowania mieszków włosowych powoduje kaskadę pozytywnych procesów i zmian.
- Dzięki swoim niewielkim rozmiarom egzosomy szybko migrują w tkankach skóry i docierają do komórek, które nie funkcjonowały w pełni prawidłowo
- Na biochemiczny „sygnał” dostarczony przez egzosomy, komórki mieszków włosowych reagują powrotem do pierwotnych, właściwych parametrów cyklu wzrostu włosa: wydłużeniem się fazy anagenu (wzrostu włosa) oraz pogrubieniem rosnących włosów.
- Mieszki włosowe pozostające już w fazie zdegenerowanej i wytwarzające już jedynie miniaturowe włosy vellus – będą w stanie powrócić do normalnego funkcjonowania, powtórnie budując zdrowy włos terminalny.
Podanie egzosomów zatrzyma proces degeneracji mieszków włosowych, wydłuży fazę wzrostu włosów i doprowadzi do zwiększenia ich gęstości (zazwyczaj wskazuje się na przyrost gęstości włosów o około 30%).
Jak podawane są egzosomy? Na czym polega zabieg?
Zabieg podania egzosomów jest bardzo prosty i niekłopotliwy dla Pacjenta. Zawarty w fiolce preparat (w postaci proszku) rozcieńcza się solą fizjologiczną, po czym podaje w obszar problematyczny za pomocą strzykawki i cienkiej igły. Mikrodepozyty preparatu rozmieszcza się w skórze co kilka milimetrów.
Zabieg nie wymaga podania znieczulenia, nie jest także związany z jakąkolwiek rekonwalescencją – natychmiast po zabiegu Pacjent może powrócić do swoich codziennych zajęć.
Inną metodą podawania egzosomów jest połączenie zewnętrznej aplikacji preparatu z mikronakłówaniem skóry – zazwyczaj przy pomocy różnego rodzaju rollerów.
Jakich efektów można oczekiwać? Jak długo będą się one utrzymywać?
Pierwsze efekty zabiegu są widoczne po około 2-3 miesiącach. Obserwujemy włosy grubsze i bardziej gęste. Optymalny efekt uzyskuje się po około 6 miesiącach, co związane jest z naturalnym przebiegiem faz cyklu wzrostu włosa.
Osiągnięty efekt utrzymuje się przez kilkanaście miesięcy.
Dla podtrzymania rezultatów zabieg można bezpiecznie powtarzać. Można także łączyć terapię egzosomów z innymi terapiami (przeszczep włosów, fototerapia, karboksyterapia, finasteryd, minoxidil, osocze bogatopłytkowe czy mezoterapie).
Jak przygotować się do zabiegu podania egzosomów?
Podanie egzosomów jest zabiegiem o minimalnej inwazyjności. Nie jest potrzebne żadne specjalne przygotowanie, pacjent nie jest golony.
Wskazane jest picie znacznych ilości wody w okresie 24 godzin przed zabiegiem.
Należy w ciągu 3 dni przed zabiegiem powstrzymać się przed przyjmowaniem środków takich jak Aspiryna, Ibupfofen czy inne Niesteroidowe Leki Przeciwzapalne (NLPZ).
Jakie są zalecenia pozabiegowe w przypadku egzosomów?
Zabieg nie wymaga jakiejkolwiek rekonwalescencji, pacjent może natychmiast powrócić do normalnych zajęć.
W części przypadków, przez kilka godzin po zabiegu mogą być odczuwane lekkie bóle głowy lub nadmierna czułość skóry głowy.
Pacjent powinien powstrzymać się od przyjmowania leków z grupy NSPZ (aspiryna, ibuprofen) przez okres 3 tygodni po zabiegu.
Jakie są przeciwskazania do zabiegu egzosomów?
Do zabiegu nie są kwalifikowane osoby z aktywną chorobą nowotworową, w ciąży oraz w okresie laktacji.